Martynika. Trzy królowe

Martynika była domem dla trzech królewskich żon. Na pierwszą z nich wpadamy w parku La Savane w Fort de France. Potomkowie niewolników jeszcze 200 lat po śmierci pozbawiają ją głowy w ulubiony francuski sposób za to, że wspierała przywrócenie niewolnictwa na wyspie. 

Czerwona farba wylana w strategicznym miejscu, dodaje makabrycznego realizmu. To nie pierwszy taki wypadek, władze się poddały i przechowują “zgilotynowane”głowy w ratuszu.

W miejscu jej urodzenia są jeszcze ślady po dawnym dworze, można posłuchać opowieści w Musée de la pagerie.

Józefina, żona Napoleona

Pierwszego męża  Józefiny zgilotynowano, a ona trafiła do więzienia i również  czekała na egzekucję. Uratował ją upadek Robespierre’a. Kiedy miała 30 lat, poznała młodszego o 6 lat Napoleona.

Cukier z plantacji Martyniki zniszczył jej zęby, twarz naznaczoną miała przejściami, jednak musiała posiadać wiele wdzięku, bo przyszły cesarz zakochał się w niej bez pamięci. Chociaż nie był przesadnie wierny (  romans z panią Walewską) a nawet się z nią rozwiódł, to umierając wyszeptał jej imię.

Marie-Josèphe Rose Tascher de la Pagerie  urodziła się w 1763 roku na Martynice.  Znana jako Józefina, żona Napoleona I. To właśnie jej bezgłowy posąg zobaczyliśmy w parku.

Jej ojciec posiadał około 200 niewolników. Jedyne życie jakie znali, to praca na niezliczonych hektarach trzciny cukrowej  z maczetą, bat na plecach, picie z błotnistego bajora, w którym także musieli się myć. Spanie  na gołych deskach w chatach z bambusa i wczesna śmierć z wycieńczenia.

Małżeństwa Józefiny

 Józefinę wydano za mąż, kiedy miała 16 lat,  za Aleksandra de Beauharnais, generała rewolucji francuskiej. Zamieszkali we Francji, na świecie był już ich syn, gdy wysłano Aleksandra na Martynikę.

Powracając po bardzo długiej nieobecności , ku swemu zdumieniu zastał swoją żonę w zaawansowanej ciąży. Stanowczo wyparł się ojcostwa. Po urodzeniu Hortensji, Józefina z córką wyjechały na Martynikę a jej mąż zajął się wychowaniem syna Eugeniusza.

Warto wspomnieć, że Eugeniusz jest bezpośrednim przodkiem dynastii królewskich Belgii, Danii, Norwegii i Szwecji.

Józefina. Diadem należy obecnie do królowej Danii. Po prawej jej córka Hortensja.  

Hortensja, druga królowa. Martynika

Hortensję wydano za mąż za Ludwika, młodszego brata Napoleona Bonaparte. Małżeństwo było bardzo nieudane. Ludwik cierpiał na urojenia i był chorobliwie zazdrosny.

Była męczącą hipochondryczką, ale na pociechę została królową Holandii  i matką króla Holandii Napoleona Ludwika oraz cesarza Napoleona III.

Martynika. Niechlubna rola Józefiny

Na polecenie Ludwika XIV powstał ” Le code noir” zatwierdzony w 1685 roku w Wersalu.

Czarny Kodeks w 60 artykułach regulował obowiązki niewolników i kary stosowane wobec nich. Czynił z nich rodzaj zwierząt gospodarskich. Wnikał w najintymniejsze  ludzkie sprawy, jak to do kogo należy dziecko  niewolnicy, spłodzone z człowiekiem wolnym.

Wszyscy musieli wyznawać wiarę katolicką. Właściciel decydował kogo mogą poślubić, ustanowiono okrutne kary za ucieczki (obcinanie uszu, chłosta, śmierć).

Niewolnictwo zostało po raz pierwszy zniesione przez Republikę Francuską w 1794 r. Napoleon I odwołał ten dekret i je przywrócił. Czarny Kodeks znowu obowiązywał. Prawdopodobnie przez interesy  rodziny Józefiny, oraz innych wpływowych plantatorów niewolnictwo na Martynice trwało tu tak długo, zniesiono dopiero w 1848 roku.

Niewolnicy musieli nosić żelazne maski, po to, żeby nie mogli podjadać słodkiej trzciny, w niektórych nie dało się oddychać.

La Savane. Martynika

To bardzo rozległy park z dziką przyrodą, jest sercem Fort de France. Przylega do portu i Starego Miasta. Dalej deptak, plac zabaw, plaża i Fort Louis.  

Martynika. Piraci

Dotarłam do portu, czas na opowieść o Czarnobrodym.  Edward Teach, zwany Blackbeard- to najsłynniejszy pirat wszechczasów. Jego legendę wykorzystano w filmie „Piraci z Karaibów”.  

 Był piratem pokojowym, nie zabijał ludzi i nie niszczył statków, bo wolał je przejąć . Podczas wojny z Hiszpanami, został kaprem Korony Brytyjskiej, czyli  legalnym piratem. Monarcha wystawiła mu list kaperski, dzięki temu mógł łupić nieprzyjaciół zgodnie z prawem. 

Jednak wielu kaprom  życie pirackie bardzo odpowiadało także po zakończeniu wojny, więc  nadal łupili statki na Karaibach. La Concorde służył do przewożenia schwytanych w Afryce niewolników na Martynikę.

Jego ostatnia podróż zaczęła się w okrytym niesławą porcie Whydah,  8 lipca 1717 roku. Na pokład zaciągnięto 516-tu Afrykanów, w czasie rejsu 61 z nich zmarło. Trzymano ich w strasznych warunkach. Przepłynięcie Atlantyku zajęło osiem tygodni.

Czarnobrody pojawił się, kiedy La Concorde był 100 mil od brzegów Martyniki. Budził postrach samym wyglądem , podobno do długiej, czarnej brody, którą splatał w warkoczyki,  lubił przywiązywał płonące lonty, żeby odpalać nimi armaty.

Czarnobrody część niewolników wcielił  do załogi, pozostałych wysadził na najbliższej wyspie a  francuskim marynarzom oddał mały statek.  

Zemsta królowej Anny

Nazwę  „La Concorde” zmienił na „Queen Anne’s Revenge”, „Zemsta królowej Anny”, uzbrojona w 40 armat, została jego głównym statkiem.  

Szacuje się, że w sumie  zdobył ponad 50 statków z towarami, klejnotami, srebrem o ogromnej wartości, do dzisiaj nie odnalezionych. 

Prawdopodobnie nigdy nikogo nie zabił, ani nie zranił. Swoim groźnym wizerunkiem zmuszał do poddania się a marnie opłacani marynarze nie stawiali oporu.

Ruszał ubrany na czarno, w butach do kolan, w purpurowym płaszczu, obwieszony sześcioma pistoletami i sztyletami. Długa czarna broda zakrywała większość twarzy.    

Martynika. Schoelcher Library

Naprzeciwko bezgłowej cesarzowej, stoi przepiękna, romańsko- bizantyjska Biblioteka: Schoelcher Library.  Imienia człowieka, który przyczynił się do zniesienia niewolnictwa.

Bibliotekę zbudowano we Francji w 1889 roku na Wystawę Światową w Paryżu i setną rocznicę zburzenia Bastylii, wg. projektu francuskiego architekta Henri Picqa.

Po ekspozycji budynek został rozebrany kamień po kamieniu z ogrodu Tuileries w Paryżu i od tej pory Martynika cieszy się jego posiadaniem.

Na tę samą wystawę wzniesiono Wieżę Eiffla, jako wizytówka francuskiej zdolności technicznej i architektonicznej.

Martynika.. Schoelcher uwieczniony na pomniku.

Fort de France. Martynika

Bardzo kolorowo, prawdziwa przyjemność spacerować po ulicach i zaglądać do sklepów.

Naprzeciwko przystani i La Savane znajduje się urocza, kolorowa uliczka. Wzdłuż niej ciągną się hotele i restauracje.

Martynika.. Trzecie królowa – Françoise d’Aubigné

Franciszka d’Aubigne (1635-1719) pochodziła z bogatej i wpływowej rodziny, jednak przez lekkomyślnego ojca musiała popłynąć na Martynikę. Tylko tam taki hulaka jak on mógł dostać posadę gubernatora.

Podróż statkiem zajęła 3 miesiące. 10-letnia Franciszka cierpiała na tak silną chorobę morską, że wyglądała na zmarłą. Gdyby nie czujność matki, wrzucono by ją do morza.

Kiedy rodzina dotarła na Martynikę, stanowisko gubernatora przejął ktoś inny. Ojciec postanowił wrócić sam do Francji i zebrać środki na sprowadzenie rodziny.

Jego żona została sama z Franciszką i dwoma synami. Życie w tropikach zrobiło z niej prawdziwą jędzę. Franciszka była traktowana tak surowo, że kiedy wracając omal nie wpadły w łapy piratów westchnęła, że to uwolniło by ją od matki.

Małżeństwo z Paulem Scarronem

Franciszka do 16- tego roku życia nie miała stałego domu, przekazywana od ciotki do ciotki. Kiedy umarła jej matka, sytuacja nie przedstawiała się dobrze.

Wtedy poznała o 25 lat starszego Paula Scarrona, poetę, powieściopisarza, niestety zdeformowanego przez polio. Zaczęli ze sobą korespondować , Scarron zaproponował, że się z nią ożeni, lub zapłaci za posag do klasztoru. Wybrała ślub i szybko znalazła się na najwyższym poziomie paryskiego społeczeństwa.

Małżeństwo nie opierało się tylko na opiece nad ciężko sparaliżowanym mężem, wspólnie spędzony czas przeznaczali na edukację młodziutkiej zony.  Z czasem pomagała mu przy pisaniu komedii i stała się jego sekretarką, gdy sam już nie mógł pisać.

 Po jego śmierci królowa Anna przeznaczyła dla niej znaczną roczną pensję, ale kiedy królem został Ludwik XIV,  (jej przyszły mąż)  odebrał ten przywilej.

Pozbawiona dochodu, przygotowywała się do opuszczenia Francji, żeby zostać damą dworu nowej królowej Portugalii.  Jednak przed wyjazdem poznała madame de Montespan z którą się zaprzyjaźniła.

Kiedy de Montespan spodziewała się królewskiego dziecka ( była mężatką), poprosiła Franciszkę o pomoc. Narodziny miały być tajne, potrzebna była zaufana osoba, której można powierzyć dziecko.

Na tym się nie skończyło, bo przyjaciółka miała aż siedmioro dzieci z królem. W 1674 roku Ludwik postanowił uznać wszystkie swoje nieślubne dzieci. (Z żoną miał sześcioro, ale tylko jeden syn przeżył.)

Zebrał ich wokół siebie,  razem z Franciszką, do swojej rezydencji w Saint-Germain. Tam ją zauważył i docenił jej oddanie, mianował królewską guwernantką i dał królewskie wynagrodzenie, Kupiła sobie zamek de Maintenon.

Tajna żona Ludwika

Nie chciała romansu z królem, nie robił na niej wrażenia, nie starała się przypodobać jak inne kobiety. Była osobą bardzo religijną, skromną, nie chciała na siebie ściągać uwagi zostając kochanka króla.

Kiedy Ludwik owdowiał, zaczął planować  ślub. Nie było to proste, bo Franciszka pochodziła  z nieodpowiedniej sfery, nie mogłaby być koronowana. Skoro mógł mieć gromadkę sekretnych dzieci, mogła być też tajna żona.

Nigdy nie ogłosił publicznie ich małżeństwa, za co ją przepraszał umierając. Kochał ją i nie szukał już kochanek.  Spędzili razem 32 lata. 

Zadziwiające są losy kobiet związanych z Martynika, nie mogłam się oprzeć i zamieściłam w wielkim skrócie ich historie.

Małe Antyle

Na Martynikę można polecieć bez paszportu, ponieważ jest częścią Unii Europejskiej, podobnie jak Gwadelupa. Językiem urzędowym jest francuski, a walutą jest euro.

Martynika to ostatnia wyspa z czterech wysp,  jakie odwiedziliśmy na Karaibach podczas jednej wyprawy. Każda jest inna, ale wszystkie posiadają dziką, cudowną przyrodę, góry, plaże, cudowne owoce. Zapraszam na wszystkie wyspy jakie udało nam się do tej pory zobaczyć.

Zapraszam do obserwowania.

• WordPress
• Facebook
• Instagram