Natchez nad Missisipi

Miasteczko Natchez nad Missisipi skupiało kiedyś największą ilość milionerów w Stanach Zjednoczonych. Plantatorzy prześcigali się w ozdabianiu swoich miejskich rezydencji antykami, wymyślnymi tapetami i piękną porcelaną. Dostojne prastare dęby chroniły ich siedziby przed palącym słońcem, a na polach bawełny niewolnicy umierali z wycieńczenia.

Opisywanie tego niewątpliwie pięknego miasta budzi we mnie bardzo sprzeczne uczucia. Wyobraźmy sobie wycieczkę do obozu zagłady, w którym zachwyt nad gustem oprawców, przytępi smutek po zadręczonych na śmierć ludzi.

Kiedy wybuchła wojna secesyjna, miasto od razu się poddało – większość bogaczy pochodziła z Północy – dlatego ocalały wszystkie perełki architektoniczne. W Krajowym Rejestrze Miejsc Historycznych znalazło się aż 600  budynków, Natchez to największe skupisko domów sprzed wojny secesyjnej. 

Wiele obiektów jest własnością miasta lub lokalnych organizacji i są otwarte dla zwiedzających przez cały rok. Warto się tam wybrać, żeby zobaczyć jakimi hipokrytami byli dżentelmeni z Południa. Ani na chwilę nie opuszczała nas świadomość jakim kosztem powstały romantyczne domy jak z baśni.

Natchez nad Missisipi. Wczesna historia

Natchez to również nazwa plemienia Indian żyjącego kiedyś nad Missisipi. W 1716 roku Francuzi zajęli ziemie Indian Natchez i założyli osadę – Fort Rosalie. Szybko się zadomowili i sprowadzili z Afryki pierwszych niewolników do pracy przy uprawie tytoniu.

Na początku Indianie tolerowali Francuzów, ale w 1729 roku zamordowali około 200 osadników, w tym kobiety i dzieci. Francuzi w odwecie zabili większość Indian, a 400 schwytali i sprzedali w Nowym Orleanie.

W 1763 roku Francuzi oddali Natchez Anglikom, na krótko miasto zajęli Hiszpanie, a potem Stany Zjednoczone ogłosiły pierwszą stolicą Terytorium Missisipi. Powstawały wielkie plantacje bawełny, zaczął się nienasycony popyt na niewolników potrzebnych do pracy.

Każdej wiosny w Wielkiej Wiosce Natchez odbywa się wielkie indiańskie święto z tańcami i pokazami rękodzieła. Zjeżdżają się przedstawiciele wszystkich indiańskich plemion.

Natchez nad Missisipi. Bluff Park

Ta widowiskowa ścieżka biegnie tuż przy Missisipi. Należy do Natchez Trace, szlaku z którego korzystali rdzenni Amerykanie i europejscy odkrywcy, zanim po rzece popłynęły parowce. Każdy powinien zobaczyć zachody słońca nad Missisipi. Nawet w listopadzie całe zbocza były pokryte kwitnącymi kwiatami, a wiatr rozwiewał zapach ziół.

Forks of the Road Market

Issac Franklin – który handlował tańszymi niewolnikami z Wirginii – sprowadził grupę, która zaraziła się cholerą i zmarła na początku 1833 roku.

Franklin kazał zakopać ich ciała w pobliskim wąwozie, ale władze szybko odkryły zbiorowy grób. Makabryczne znalezisko wywołało paniczny strach przed straszliwą chorobą. 

Histeria doprowadziła do wydania zakazu handlu niewolnikami w granicach miasta. Handlarze niewolników przenieśli się na obrzeża.

Forks of the Road – stał się drugim co do wielkości targiem niewolników w Stanach Zjednoczonych. Przejmujące jest to, że obok ludzi sprzedawano tam również zwierzęta gospodarskie.

Dzisiaj jest to pusty obszar otoczony półkolem drewnianych kolumn. W XIX wieku do Natchez i Nowego Orleanu przybywało ponad 1000 niewolników rocznie, tak wielki był popyt na darmową siłę roboczą. W dokumentach dostępnych w Centrum Turystycznym przeczytałam, że jeden silny niewolnik kosztował tysiąc dolarów.

Wielkie rezydencje plantatorów. Natchez nad Missisipi

Wiosną i jesienią wiele historycznych domów otwiera się dla publiczności. Potomkowie pierwszych właścicieli wystrojeni w krynoliny opowiadali o „szczęśliwych czasach”. „Rodzina miała plantację bawełny opartą na niewolnictwie”- tym jednym zdaniem zamykali wstydliwą część rodowej opowieści.

Ruch Praw Obywatelskich walczy z takim jednostronnym pokazaniem historii. Podczas wycieczek przewodnicy nie ubierają się już w stroje z epoki. Kiedyś bardzo mi się podobały, ale w końcu zrozumiałam, że nie chciałabym, żeby po obozach koncentracyjnych oprowadzał mnie ktoś ubrany w mundur nazisty dla urealnienia opowieści.

Wszystkie plantacje znajdowały się po drugiej stronie rzeki, już w Luizjanie. Kilka z nich zobaczyliśmy wcześniej.

Longwood

Longwood jest największym ośmiokątnym domem w Stanach Zjednoczonych. Nigdy nie dokończony, uosabia bogactwo i upadek Południa.

Rezydencja była zaprojektowana przez Samuela Sloana, znanego architekta z Filadelfii, dla barona bawełny Hallera Nutta i jego żony Julii. Przed wojną secesyjną mieli 800 niewolników, a ich majątek szacowano na ówczesne 3 miliony dolarów.

Architekci w tym czasie fascynowali się orientalnym designem, stąd bizantyjska kopuła na szczycie. Miały być 32 pokoje, 26 kominków z włoskiego marmuru, 115 drzwi i 96 kolumn. 

Południowe i gorące lato stawało się znośne dzięki czterem werandom, na których bez względu na porę dnia można było znaleźć trochę cienia. Dookoła domu był ogród różany i sad brzoskwiniowy.

Budowa Longwood rozpoczęła się w 1859 roku, ale kiedy w 1861 roku wybuchła wojna, robotnicy z Filadelfii rzucili narzędzia i uciekli, podobno nadal leżą w tym samym miejscu. Dom marzeń nigdy nie został ukończony.

Bajka skończyła się dramatycznie, Haller zmarł w wieku 48 lat na zapalenie płuc – trzy lata po odejściu robotników – a Julia została sama z ośmiorgiem dzieci (troje z 11- tu zmarło). Straciła wszystko. Pozwała rząd federalny i dostała odszkodowanie. Ale nigdy nie zdołała ukończyć Longwood.

Uprawiała warzywa, hodowała kury i krowy. Nie wiem czy radziła sobie sama. Rodzina mieszkała do końca życia na najniższej kondygnacji w 9 pokojach.

Po śmierci ostatniego potomka, dom został sprzedany w 1968 roku za 200 000 dolarów. Właścicielka oddała dom stowarzyszeniu Pilgrimage Garden Club z zastrzeżeniem, że budowa domu nigdy nie będzie ukończona.

Chocktaw Hall

Zbudowany około 1836 roku, łączy w sobie greckie odrodzenie ze stylem federalnym. Podwójne werandy z białymi kolumnami otaczają przód i tył domu. W świątecznej dekoracji dostrzegłam świeże ananasy na ogrodzeniu.

Na parterze rezydencji są 4 apartamenty typu Bed & Breakfast, a pozostałe piętra zajmuje właściciel i nasz przewodnik – David Garner. W 2014 roku został nowym właścicielem Choctaw Hall i doprowadził domostwo do dawnej świetności.

Domyślam się, że sam pochodzi z rodziny plantatorów, ponieważ bez końca opowiadał o swoich przodkach uwiecznionych na obrazach oraz ich niezwykłych meblach i porcelanie. Potrzebował tylko oprawy dla zgromadzonych skarbów.

Meble Williama IV, zasłony, nakrycie stołu i dzieła sztuki pochodzą z rodzinnych kolekcji.

 Kolekcja porcelany sygnowana przez francuskiego producenta Jacoba Petit, składa się z 7000 sztuk.

Kolekcja zastawy stołowej gromadzona od siedmiu pokoleń ozdabia stół w jadalni. Według Davida rodziny zasiadały do kolacji składających się z 17 dań. Biesiady trwały godzinami. Widok odejmuje mowę, byłam pod wrażeniem wiedzy Davida na temat pochodzenia każdego przedmiotu i zażenowana tym, że był taki dumny z dobrego gustu prababek, które wszystko sprowadzały z Europy.

Spiralne schody prowadzącą na kolejne kondygnacje.

Właściciel jest pasjonatem i wciąż kupuje antyki, dlatego wnętrza wydają się przeładowane. Nigdy wcześniej nie byłam w tak dopieszczonym prywatnym domu. Biblioteka i tarasy z widokiem na inne piękne domy zatrzymałyby mnie tu na zawsze.

To łóżko jest prawdziwym miejscem tortur, podobno praprababka urodziła na nim 13 synów.

W łazience wąchaliśmy ledwo wyczuwalny zapach kwiatowych płynów do kąpieli z przeszłości przedwojennej.

Guest House. Natchez nad Missisipi

W tym pięknym hotelu z 1840 roku odkryliśmy restaurację specjalizującą się w daniach śródziemnomorskich. Ach cóż to była za przyjemność bywać tam codziennie.

Rosalie. Natchez nad Missisipi

Plantator Peter Little z Pensylwanii osiedlił się nad Missisipi kiedy miał 17 lat. Swoją rezydencję zbudowano z 1823 roku nazwał Rosalie, na pamiątkę fortu założonego przez Francuzów.

25- letni Peter poślubił Elizę, miała 14 lat. Spełnił prośbę umierającego na żółtą febrę przyjaciela i zaopiekował się jego córką.

Mieszkali w Rosalie Mansion przez 30 lat. Eliza założyła pierwszy w okolicy Dom Dziecka, który działa do dziś. Nie mieli własnych dzieci. Eliza podobnie jak jej rodzice zmarła na żółtą febrę w wieku 60 lat, a Peter odszedł trzy lata później.

Peter nie pozostawił testamentu, więc w 1857 roku dom został wystawiony na licytację. Kupiła go rodzina Wilsonów, większość dzisiejszego wyposażenia domu należała do nich. Oni również nie mieli dzieci, ale adoptowali dziewczynkę – Fannie – z sierocińca po drugiej stronie rzeki. 

Rodzina Wilsonów mieszkała w Rosalie przez 101 lat. Córki Fannie, Annie i Rebecca, mieszkały tam przez całe życie. Annie wyszła za mąż po sześćdziesiątce i nadal mieszkała w Rosalie. 

W 1938 roku Towarzystwo Stanowego Mississippi kupiło dom i pozwoliły siostrom mieszkać w nim do końca życia. Nie spodziewali się, że Rebecca będzie żyła jeszcze 10 lat, a Annie dwadzieścia!

Stanton Hall. Natchez nad Missisipi

Jedna z najpiękniejszych rezydencji pochodzi z 1857 roku. Plantator bawełny – Frederick Stanton – cieszył się nim tylko 9 miesięcy zanim umarł na żółtą febrę.

Jedna z sześciu sypialni na drugim piętrze pojawiła się w mini-serialu pt. „Północ-Południe”, jako pokój Orry’ego Maina. Zagrał go nieżyjący już Patrick Swayze. Jego portret wisi nad kominkiem.

Rolę rodowego gniazda Orry’ego Maina odegrała Boone Hall Plantation w Karolinie Południowej.

Oddziały Unii zajmowały rezydencję przez całą wojnę.

Po sąsiedzku stoi śliczny Myrtle Terace.

Glen Auburn

Zbudowany przez Christiana Schwartza około 1875 r., jest jednym z najpiękniejszych domów powojennych

Ellicott Hill. Natchez nad Missisipi

Dom na wzgórzu Ellicott – zbudowany w 1798 roku – jest najstarszym zachowanym budynkiem w Natchez i pochodzi z wczesnego okresu terytorialnego.

Amerykańskie Południe

Wędrowaliśmy już szlakiem antebellum w Georgii, czyli stumilową drogą przez ocalałe przedwojenne miasteczka.

Smith-Bontura-Evans-House. Ten zabytkowy dom był zbudowany przez Roberta D. Smitha, wolnego Afroamerykanina. 

Under-the-Hill. Natchez nad Missisipi

Dziewiętnastowieczne Natchez to dwa miasta w jednym. Na szczycie urwiska mieszkali bogaci obszarnicy, a pod urwiskiem, znajdował się tętniący życiem port w którym ładowało się bawełnę na parowce. W czasach, gdy rzeka była głównym środkiem transportu, stały tam burdele, bary, tory wyścigowe. Miejscem o podobnej historii jest Charleston.

Pensjonat Mark Twain. Natchez nad Missisipi

Kolej zaczęła wypierać parowce, a most zastąpił prom przez Missisipi. Dziś w dzielnicy pod wzgórzem jest tylko jedna ulica w Natchez nad Missisipi.

W oddali widać most, który łączy stan Missisipi z Luizjaną.

Chęć zobaczenia starych, południowych domów, wtopionych w oszałamiająco piękną przyrodę nie jest niczym złym. Złem było niewolnictwo, ale to kto kogo zniewolił też było dziełem przypadku. My ludzie, mamy naturalną zdolność do czynienia podłości, kiedy tylko jest na to przyzwolenie. Kiedyś opisałam losy wyzwolonych niewolników w Liberii.

Podsumowaniem niech będą słowa Martina Luthera Kinga Jr. wymalowane na muralu w Natchez nad Missisipi.

Ciemność nie może wypędzić ciemności; tylko światło może to zrobić. Nienawiść nie może wypędzić nienawiści; tylko miłość może to uczynić .

Zdecydowałem się pozostać przy miłości. Nienawiść jest zbyt wielkim ciężarem, by ją znieść

Zapraszam do obserwowania

• Instagram
• Facebook